آزمون تجربی توان مدل فاما و فرنچ در تبیین بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران

تحقیق حاضر به آزمون تجربی توان مدل جهانی سه متغیره فاما و فرنچ (شامل سه متغیر ریسک سیستماتیک پرتفوی سهام، اندازه پرتفوی سهام و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار پرتفوی سهام) در تبیین بازده پرتفوی سهام در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است و به دنبال یافتن پاسخ برای این پرسش است که آیا متغیرهای مطرح شده در مدل فاما و فرنچ در بازار سهام ایران نیز که شرایط اقتصادی خاص خود را دارد، قدرت تبیین و پیش بینی بازدهی پرتفوی  سهام را دارا میباشد یا خیر. همچنین مقایسه ای بین قدرت تبیین این مدل و مدل ارزش گذاری دارایی های سرمایه ای (CAPM) صورت گرفته است. انجام تحقیق پیش رو در صورت کمک به پیش بینی بازدهی پرتفوی سهام به صورت شفاف تر و دقیق تر و درنتیجه اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری مفیدتر اهمیت پیدا میکند. دوره زمانی انجام تحقیق، دوره 5 ساله از ابتدای سال مالی 1378 تا پایان سال مالی 1382  و نمونه انتخابی از بین شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره انجام تحقیق  میباشد که در ابتدای هرسال از سالهای تحقیق، براساس اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار به 6 پرتفوی تقسیم شده اند که فرضیه های تحقیق در خصوص این پرتفوی ها مورد آزمون قرار گرفته اند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که  در فرضیه های اول تا سوم که رابطه تک تک  متغیرهای مطرح در مدل فاما و فرنچ با بازده پرتفوی سهام را بررسی میکند، رابطه معناداری بین ریسک سیستماتیک پرتفوی سهام و و بازده پرتفوی سهام در هیچ یک از پرتفوی ها وجود ندارد. بین اندازه پرتفوی سهام و بازده پرتفوی سهام، تنها در پرتفوی دارای اندازه بزرگ و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بالا رابطه معنادار وجود دارد. در فرضیه چهارم که کل متغیرهای تحقیق در قالب مدل فاما و فرنچ مورد آزمون قرار گرفتند، مدل در پرتفوی دارای اندازه کوچک و نسبت ارزش دفتری بالا به ارزش بازار بالا و همچنین در پرتفوی دارای اندازه بزرگ و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار متوسط مورد تایید قرار گرفت. در مجموع، نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان میدهد که جهت تبیین تغییرات بازده پرتفوی سهام در بازار بورس اوراق بهادار تهران، مدل سه متغیره فاما و فرنچ دارای قدرت بالاتری نسبت به مدل ارزش گذاری دارایی های سرمایه ای میباشد.